Народаиз

«Югыд ва» парк йылысь

«Югыд ва» – Россияын медыджыд национальнӧй парк: сылӧн ыдждаыс матӧ кык миллион гектар, войвывсянь лунвылӧ сійӧ нюжалӧ 280 км вылӧ, а рытыввывсянь асыввылӧ – 120 км вылӧ. 2022 воын парклы тырис 28 во, сійӧ пырӧ оз сӧмын Россияса, но и став мирса медыджыд вӧр-ва резерватъяс лыдӧ. «Югыд ва» – Россияса медся этша йӧза национальнӧй паркъяс пиысь ӧти: тані пӧшти абуӧсь сикт-грездъяс, а водзынсӧ тані кочуйтісны манси, ненеч, ханты войтыр. Та йылысь висьталӧны гӧра, ю, ты, вадорса видз нимъяс.

Кочуйтысьяслӧн мудоръяс эз вӧвны, а талун парксӧ торйӧдӧны гӧраяс да юяс: асыввылын – Урал гӧраяс, войвылын – Кожым ю, рытыввылын – Косью ю, Ыджыд Сыня да Вангыр юяс, лунвылын – Печора-Ылыдзса заповедниккӧд мудор. Паркыс меститчӧ куим муниципалитетын: Инта да Вуктыл кар кытшъясын да Печора районын.

Урал йывъяс

«Югыд валӧн» озырлун – Ураллӧн медджуджыд йывъяс: Народаиз (1895 м), Карпинскӧй нима гӧра (1803 м), Кӧлӧкӧльня (1721 м), Тӧлпозъиз (1620 м), Сабля (1497 м), да парклӧн аслыспӧлӧс символ – Манарага (1662 м). Гӧраыс нималӧ легендаясӧн, водзвыв он куж висьтавны, мый тэнӧ виччысьӧ. Маршрутъясыс кокниӧсь, но гӧраыс оз пыр «лэдз» ас дорӧ туристъясӧс. Манарага вылӧ кыпӧдчысьяслы воссьӧ шемӧсмӧдан мича серпас.

Народаиз

Приполярнӧй Урал вылын медджуджыд гӧра – Народаиз. Гӧра нимсӧ шуигӧн ударенньӧсӧ колӧ пуктыны медводдза слог вылӧ, ӧд сійӧ артмӧма абу «народ» кывсянь, а гӧра бердын визувтысь Народа ю нимсянь.

1895 метр джудждаа гӧра меститчӧ кык регионын – Коми республикаын да Ханты-Мансийскӧй асвеськӧдлан кытшын, но «Югыд ва» национальнӧй паркын.

Ураллӧн тайӧ йылыс медылын став туй-ордымысь да та вӧсна татчӧ медсьӧкыд воӧдчыны: медводдза туристъясыс татчӧ воӧдчисны сӧмын XX нэмлӧн мӧд джынйын. Лыддьыссьӧ, мый Манарага да Сабля серти тайӧ гӧраыс быттьӧ абуджык мича, зато турист, коді воліс татчӧ да войковтіс гӧралӧн асыв-войвыв пӧкатын Голубое ты берег вылын, вермас ошйысьны: «Ме кыпӧдчылі Ураллӧн медджуджыд йыв вылӧ!»

Водзсӧ, разнӧй кадӧ Урал гӧраяслӧн медыджыд йывнас лыддьывлісны Тӧлпозъиз, Сабля да Манарага гӧраяс. Сӧмын геолог-аспирант А.Н. Алешковлӧн туялан отряд 1927 воын медводдзаысь мурталіс Народаизлысь джудждасӧ да сэки тыдовтчис, мый тайӧ медджуджыд гӧраыс. Збыльвылас Алешков неуна чинтыштіс Народаизлысь джудждасӧ, сійӧ пасйис мый гӧраыс 1870 метр джуджда.

Народаиз артмӧма кварцитъясысь, кварцита ӧтгудыр породаясысь, сланечьясысь; паныдасьлӧны сывлытӧм кыз лым да кыз йи.

Асыв-войвывсянь да рытыв-лунвывсянь Народаиз гӧра пӧкатъясыс крежъясаӧсь. Войвывсянь да асыв-лунвывсянь гӧраыс ньывкӧсджык, но буждалана. Видзчысьӧмӧн кайӧй гӧра вылӧ!

Гӧралӧн асыв-войвывлань шыльквидзӧ мича Голубое ты. Тані туристъяс ёна радейтӧны сувтлыны шойччыны. Сійӧ 1133 метр джуджда вылын. Гӧраыс сулалӧ «Югыд Ва» национальнӧй паркын, та вӧсна колӧ пасйысьны да босьтны ветлӧм вылӧ разрешение.

Югыд ва

Парклӧн нӧшта ӧти озырлун – сӧдз ва, та йылысь висьталӧ сылӧн нимыс. Урал рытывладорас пансьысь да паркті визувтысь гӧравывса юяс усьӧны Печора юӧ. Паркса медыджыд юяс лыдӧ пырӧны Кожым, Косью да Ыджыд Сыня – Приполярнӧй Уралын, Пӧдчерем да Тшугӧр – Войвыв Уралын.

Паркса быдмӧгъяс да пемӧсъяс

Парклӧн коймӧд озырлун – быдмӧгъяс да пемӧсъяс. 600 сикас сайӧ быдмӧг да 40 сикас сайӧ млекопитающӧй, кыксё сикас лэбач, сюрс сайӧ сикас сюрса лытӧм пемӧс. На лыдын унакодь эндемик да реликт, тшӧтш и шоча паныдасьысьяс, кодъясӧс пыртӧма Россияса да Коми Республикаса гӧрд небӧгъясӧ.

Парккӧд йитӧд

Телефон: +7 (82145) 62-0-93

Парклӧн сайт: http://yugydva.komі.com