Йиркаплӧн лызь

«Сыктывкарын олысь – сідзкӧ, лызьӧн котралысь»

Комилӧн юркарын тайӧ шмонь сяма кывйӧзсӧ тӧдӧны весиг челядь. Татшӧм лозунга транспарантсӧ позьӧ аддзыны «Динамо» лызьӧн котралан база вылын. Гежӧда овлӧ, мый семьяын бать-мамлӧн да челядьлӧн лызьыс абу. Быд шойччан лунӧ лыжня вылын чукӧртчӧны карсаяс. Удж бӧрын, рытъяснас, «Динамо» вылын югзьӧдӧм трассаті лызьӧн ветлӧны офисса уджалысьяс. Сыктывкарсаяс радейтӧны татчӧс вӧрсӧ, ӧд таті мунӧны быдсикас трассаяс – веськыдӧсь, мылькъяӧсь, талялӧм паськыд туйясаӧсь да мунӧны козъя вӧр пӧвстті. Быдӧн вермасны бӧрйыны асланыс вынъяс серти трасса – 3, 5, 10 либӧ 15 километр.

Республикаын быд олысь вермӧ висьтавны лызь спорт дорӧ муслун йылысь.

Лызьӧн ордйысьӧм серти нималана олимпийскӧй чемпионъяс Раиса Сметанина да Василий Рочев-ыджыдджык заводитісны карьераныссӧ Изьва районса Бакур сиктын, Николай Бажуков – Мылдін районын. Войвывса лымъя регион козьналіс мирса спортлы выль чемпионъясӧс да олимпиечьясӧс. Рака тӧлысь помын – косму тӧлысь заводитчигӧн Сыктывдін районса Выльгорт сиктын Р.П. Сметанина нима республиканскӧй стадионын нуӧдісны Лызьӧн ордйысьӧм серти россияса чемпионат. Ордйысьӧмыс козьналіс республикаса олысьяслы да гӧсьтъяслы уна радлун.

Медваж лызь йылысь

Сыктывкарса олысьяслӧн лызь дорӧ муслун йылысь шмонитӧм бӧрын туристъясӧс корасны тӧдмасьны нэмӧвӧйся артефактӧн – мирын медваж лызьӧн. Сійӧс видзӧны Коми Республикаса национальнӧй музейлӧн этнография юкӧнын. Музейлӧн залъясысь ӧтиын стеклӧ витрина сайын сулалӧ кыйсьысьлӧн лызь коляс. Сійӧс мичмӧдӧма йӧра юрӧн.

Туялысьяслӧн аддзӧмторлы – 8 сюрс сайӧ во.

Артефактсӧ аддзӧма 1964 воын Ухтасянь неылын Сімдорты дорын Висса торфяникысь. Эрмитажса специалистъяс индісны, мый аддзӧмторйыс миян эраӧдз VІ нэмся. Реставрируйтысьяс вӧчисны ыджыд удж, медым видзны раритетсӧ, 2010 воын лызь коляссӧ бӧр вайисны республикаӧ.

Пожӧмысь вӧчӧм лызь нырсӧ мичмӧдӧма йӧра юрӧн. Сы отсӧгӧн вӧралысьыс эз исковт гӧра йывсянь. Ас кадӧ аддзӧмторсӧ нимтӧма «Йиркаплӧн лызьӧн» – и абу прӧста.

Йиркап йылысь легенда

Йиркап вӧралысь – Коми мулӧн легендаяс серти медводдза лыжник, коми мифология отсӧгӧн сы йылысь паметьыс колис ӧнія кадӧдз.

Йиркаплӧн выныс вӧлі эз сӧмын винёвлунын да сылӧн эбӧсын, но и лызьын.

Лызь пӧвсӧ вӧчӧма ас пуысь. Сійӧс Йиркап дыр корсис, медым вӧчны лызь гозсӧ.

Легенда серти, ӧтчыдысь кыйсьысь Сімдорты берег вылын отсаліс Вӧрсалы венны Васасӧ. Таысь Вӧрса висьталіс Йиркаплы, кыдзи аддзыны ас пу, кӧні дзебӧма вӧралысьлысь ловсӧ да шудсӧ. Йиркап вӧчис ас пуысь лызь да сы отсӧгӧн вермис ветлыны мӧвпысь ӧдйӧджык. Та дырйи лызь ӧтар пӧлыс мунӧ сынӧдті, а мӧдыс, прӧстӧй пуысь вӧчӧмаыс, мунӧ му кузя.

Регыд Йиркап лоӧ медся тэрыб да шуда вӧралысьӧн. Сылы вежӧгтысьяс шуисны вины Йиркапӧс Еретнича отсӧгӧн. Еретнича пӧртіс ассьыс нывсӧ энь кӧрӧ да заклад вартіс Йиркапкӧд, мый сійӧ оз вермы кыйны энь кӧртӧ. Но лызьӧн ветлысь вӧралысь вӧтӧдіс кӧрсӧ Урал из дорын да виис. Сэки вӧрӧгъяс еретнича отсӧгӧн пагӧдісны кыйсьысьӧс тшыкӧдӧм ваӧн, кӧні кӧтӧдісны сылысь нямӧдсӧ. Вӧралысь сьӧкталіс да воштіс ассьыс вынсӧ: Сімдорты вылын кыйсигӧн сійӧ лызьнас вӧйӧ йи улӧ (буретш Сімдорты дорысь аддзисны лызьсӧ).

Ас пуысь вӧчӧм лызь пӧлыс усис сылӧн кокысь да жугӧдіс кыз пожӧм пу. Ты бердын сулалысь ыджыд мырсӧ ӧнӧдз на шуӧны Йиркап нимӧн, а дісӧ, мый дорын пӧдіс легендаысь вӧралысь, шуӧны Йиркапулӧн.